…Düşüneyim bir. Daha evvel görmek ve dokunmakla ilgili söylediğimiz şeye geri dönersek. Görmek ve konuşmak ve görmek ve dokunmak… Görür görmez derin bir meditasyona saplanıp kalmak yerine ki başka yerlerde bunları uzun uzun anlattım ve tartıştım. Gözlerde ilgimi çeken şey vücudun yaşlanmayan bir parçası olmasıdır. Diğer bir deyişle, birisinin çocukluğuna baktığınızda onun yaşlanan bedenin emareleri olan eriyen kaslarını kırlaşan saçlarını, değişen boy ve ağırlığını görebilirsiniz. Oysa birinin çocukluğunu gözlerindeki bakışlarda bulabilirsiniz. Bunun çarpıcı yanı, benim yaşımdaki bir adamın çocukluğunda sahip olduğu gözün aynısına sahip olmasıdır. Hegel, gözlerin ruhumuzun dışavurumu olduğunu söylemiştir. Gözler vasıtasıyla, içimizdeki ruh kendisini dışarıya sunar. Bu düşünceyi şöyle aktarıyorum: Birisinin bakış şeklinin yaşı yoktur. Birisinin gözleri, onun tüm yaşamı boyunca aynıdır.
Eller hakkında da buna benzer bir şey söyleyeceğim. Yeni yayımlanan bir kitabımda, eller hakkında uzun uzadıya yazdım. Filozofların elleriyle çok ilgiliyimdir. Heidegger’ın eli hakkında bir yazı kaleme aldım… Aynı zamanda Kant ve Husserl’ın elleri de mevzubahisti. Demem o ki, filozofların elleri ve eller hakkında söyledikleri ve bedenin bu bölümüne tanınan ayrıcalık çok ilgimi çekiyor. Elin tarihini göz önünde bulundurunca insanlaşma dediğimiz insanoğlunun evriminin elin değişimiyle mümkün olduğunu görüyoruz. Elin aynı şekilde kaldığını düşünmüyorum. El, çocukluktan yaşlılığa doğru değişiyor. Eller ve gözler, birisinin Ötekisi’ni tanımlarken tanıma bölgesi olarak kullandığı alanlardır. Narsisizm sorusuna geri dönecek olursa, bunlar, çelişkili bir biçimde pek kolay görmediğimiz yerlerdir. Aynaya bakarız ve kendimizi görürüz ve nasıl göründüğümüze dair makul doğrulukta bir algı oluşur. Ama bakış şeklimizin veya ellerimizin hareket ederkenki doğru bir görüntüsünü görmemiz çok zordur. Ellerimizin ve gözlerimizin nasıl olduğunu bilen Ötekisi’dir. Ellerimizin -nasıl denir- bu jestleri kendimizden ziyade Ötekisi tarafından daha iyi görülür.
Jacques Derrida Belgeseli 2002
Çeviri: Ümid Gurbanov
Edit: Can Murat Demir